جنبش سبز؛ زنده، پویا و موثر

جنبش سبز؛ زنده، پویا و موثر


جنبش سبز مردم ایران، همچنان زنده و پویا و موثر، و البته توان‌مند، خودنمایی و جلوه‌گری می‌کند. این مدعا را می‌توان بر دلایل متعددی مبتنی ساخت؛ اما در این یادداشت تلاش می‌شود از راه «برهان خلف» ادعای مطرح شده، مستدل گردد.

قابل اشاره است که «برهان خلف» نوعی برهان غیرمستقیم و یکی از روش‌های اثبات در ریاضی و منطق محسوب می‎‌شود. در این روش، برای اثبات یک قضیه، ثابت می‌شود که خلاف آن قضیه یا نقیض آن، نادرست است. در اینجا، ادعای موردنظر یادداشت، یعنی تداوم توان‌مند و پویا و تاثیرگذار جنبش اعتراضی مردم ایران، با تکیه بر ادعای مخالفان جنبش و منتقدان سرسخت آن، به اثبات می‌رسد. یعنی اگر ثابت شود که مخالفان جنبش در ارزیابی خود به خطا رفته‌اند، مطابق برهان خلف، می‌توان مدعی ادامه یافتن اثرگذار و پرتوان جنبش سبز شد.

برای جلوگیری از اطاله‌ی کلام، به آنچه در همین چند روز گذشته (هفته‌ی نخست آبان ماه) و به‌خصوص در مورد و پیرامون احتمال حضور معترضان در مراسم 13 آبان، مطرح شده است، بسنده می‌شود.

مخالفان جنبش سبز، معترضان را «خس و خاشاک» می‌خوانند و تنها بخش ناچیزی از شهروندان ایران می‌دانند. اما آیا آنچه می‌گویند، با آنچه که به‌صورت غیرمستقیم بروز می‌دهند، یکی است؟

سردار احمدی‌مقدم، فرمانده نیروی انتظامی که نیمه‌ی مهرماه گذشته در اظهارنظری تصریح کرده بود: «ما با جنبش سبز یا از جنبش دیگری اگر در چارچوب قانون باشد مشكلی نداریم و حتی اگر غیرقانونی باشد آن را تا مرز آشوب تحمل می‌كنیم اما اگر به آشوب و اغتششاش كشیده شود نیروی انتظامی برخورد می‌كند»؛ چند روز پیش (سوم آبان) با مشخص‌شدن احتمال حضور برجسته‌ی معترضان در مراسم مزبور، تاکید کرد: «‌باید برای هر تجمعی در روز ۱۳ آبان مجوز قانونی دریافت شود.» احمدی‌مقدم هشدار داد که «از اقدامات غیرقانونی جلوگیری خواهد شد و با متخلفان برابر قانون برخورد می‌شود.»

در اظهارنظرهای قابل تامل دیگر در هفته‌ی اخیر، سردار محمدعلی جعفری، فرمانده كل سپاه پاسداران به‌تصریح و تلویح، از کیفیت وجود و تداوم حضور معترضان و وضع جنبش سبز، سخن گفت: «نمی‌توانیم بگوییم فتنه‌ها كاملا سركوب شده و شعله‌های آتش آن خاموش شده است.» سردار جعفری البته ضمن بیان این دیدگاه، تصریح کرد: « هیچ فردی جرات بیان اینكه نظام جمهوری اسلامی باید از بین برود را ندارد و كسی به خود جرات نمی‌دهد اصل نظام و شكل آن را مورد تحریم قرار دهد و از بین ببرد.» (6 آبان) این مقام ارشد نظامی همچنین در اظهارنظری دیگر تاکید کرده است: «جنگ دشمن امروز در جبهه نرم تجلی پیدا كرده است لذا استفاده از ذخیره عظیم دوران هشت سال دفاع مقدس احساس می‌شود.» (3 آبان)

بر آنچه ذکر شد، باید موارد زیر را نیز افزود:

نخست عدم حضور معنادار محمود احمدی‌نژاد در آنچه با عنوان «جشنواره مطبوعات» برگزار شد. وی برای نخستین بار در این مراسم حاضر نشد. ارزیابی امنیتی از وضع نمایشگاه و حضور بالقوه‌ی معترضان و «سبزها» بی‌شک یکی از مهم‌ترین دلایل این عدم‌حضور محسوب می‌شود.

افزون بر اینها، استانداری تهران تاکید کرده است: «هیچ تقاضایی برای مجوز روز 13 آبان به استانداری تحویل داده نشده است.» (5 آبان) اظهارنظری که آشکارا می‌کوشد تصریح نماید هر حضور اعتراضی، غیرقانونی است.

این تاکید را می‌توان در کنار اظهارنظر یاد شده از فرمانده کل نیروی انتظامی نشاند، و نیز سخنان جدید سردار رادان، جانشین وی. روز گذشته، رادان تصریح کرد: « نیروی انتظامی حركت در مدار قانون را حمایت می‌كند و حركت خلاف و بی‌انضباطی را برنمی‌تابد و با آن مقابله می‌كند.» قابل اشاره است که وی، این سخنان را در مراسم آغاز به كار «رزمایش امنیت و آرامش پیامبر اعظم (ص) استان مازندران» ابراز کرد. او همچنین پیام این رزمایش را «ابلاغ ناامنی برای قانون‌شكنان و متخلفان» دانست و افزود: «نیروی انتظامی اجازه نمی‌دهد كه كسانی خارج از مدار قانون در كشور حركت كنند.» جانشین فرمانده ناجا تاکید کرده است: «نیروی انتظامی در هر شرایطی با آمادگی كامل برای دفاع از نظام آماده است و به هیچ‌كس و گروهی اجازه نمی‌دهد تا فضا را حیات خلوت خود برای مقاصد غیرقانونی كنند.» (7 آبان)

قابل توجه است که هم‌زمان با این رزمایش در مازندران، مانور دو روزه‌ی «اقتدار و امنیت» در اصفهان و لنجان انجام شده است. معاون اجتماعی فرماندهی استان اصفهان تصریح می‌کند که یکی از دلایل انجام این برنامه و مانور، «آمادگی برای مقابله با جرایم خشن و تجمعات و اغتشاشات و تهدیدهای احتمالی» بوده است. سرهنگ علی‌نقی علوی در رابطه با تصاویری كه حاكی از برخورد با مردم و افرادی با لباس سبز بود و همچنین حضور ماموران بسیج در این مانور، گفته است: «یگان ویژه‌برای تجمعات و اغتششات، مانور را برگزار كرد و پلیس در بخش‌هایی تعامل و همكاری با بسیج ودیگر ارگان‌ها دارد.» گفتنی است در هنگام انجام این مانور، شهرستان‌های مباركه و خمینی‌شهر و چند شهر اطراف اصفهان نیز درحال آماده‌باش بودند.

در کنار این رویدادها، در هفته‌ی اخیر، سردار محمد صالح جوکار، رییس بسیج دانش آموزی و فرهنگیان نیز با اعلام خبری بس تامل‌برانگیز گفت: «سه میلیون دانش‌آموز بسیجی در مراسم مبارزه با استکبار جهانی در راهپیمایی مقابل لانه جاسوسی حضوری سازمان یافته خواهند داشت.» آشکار است که این مقام ارشد نظامی، «نیروهای خود» را در برابر ارزیابی و تصویری احتمالی که از معترضان دارد، پیشاپیش _و دست‌کم در ادعا_ «به صف» کرده و به معترضان در مورد کیفین و کمیت توان نیروهای تحت امر خود (مستقل از واقعی یا غیرواقعی بودن آن) هشدار داده است؛ چرا که او خود در ادامه‌ی گفت‌وگویش با خبرگزاری فارس، با اشاره به «جنگ روانی که در خصوص روز ۱۳ آبان از سوی دشمنان نظام به راه افتاده» تصریح می‌کند: «عده‌ای فریب‌خورده می‌خواهند از این فضاها سوء استفاده کنند و دشمن سعی دارد در جنبش‌های انقلابی انحراف ایجاد کند، اما مردم با بصیرت و هوشیاری که دارند این توطئه‌ها را خنثی خواهند کرد. دانش‌آموزان پتانسیل بالایی دارند و می‌توانند مقابل هر جریانی که بخواهد علیه انقلاب توطئه کند بایستند.»

قابل ذکر است که همین چند روز پیش‌تر بود که سردارعلی فضلی، فرمانده سپاه سید‌الشهدای استان تهران نیز با اشاره به راهپیمایی روز ۱۳ آبان تاکید نموده بود: «کانون فتنه اعلام کرده در روز ۱۳ آبان شیطنت‌هایی را خواهد داشت، در این زمینه باید هوشیار باشیم و غفلت نکنیم.» وی به‌شکلی غیرمستقیم از نیروهای بسیجی و سپاهی خواست بود تا برای این روز و برخورد با آنچه «عوامل فتنه» خوانده بود، آماده باشند. وی تصریح می‌کند: « از ابتدای انقلاب اسلامی فتنه عمیقی مانند فتنه اخیر نداشتیم ... و اگر مراقب نباشیم در آینده مشکلات جدی‌تری را خواهیم داشت.»

شواهد پیگیری ادعای یادداشت کم نیستند؛ به‌عنوان نمونه‌ای دیگر ایرنا، خبرگزاری جمهوری اسلامی، با انعکاس اعتراض گسترده‌ی «سبزها» (دانشجویان معترض در دانشگاه اهواز) به حضور حمید رسایی، نماینده‌ی همسو با راست افراطی، اذعان و اعتراف می‌کند که در جلسه‌ی یاد شده، رسایی مجبور به پاسخ‌گویی به معترضان شده و «همین مساله سبب شد تا حاشیه‌ها تبدیل به متن جلسه شود.» (5 آبان)

همچنین می‌توان به سخنان چند روز پیش محمدتقی رهبر، نماینده‌ی همسو با احمدی‌نژاد اشاره کرد که تصریح نمود، شکایت از موسوی و کروبی مربوط به چهار ماه پیش بوده، و این شکایت را چونان ابزار فشاری برای وادار ساختن راهبران نمادین جنبش سبز به خاموشی، مورد استفاده قرار داده‌اند؛ «ما به‌عنوان نمایندگان مردم از این افراد شاکی هستیم که چرا هنوز به همان منوال عمل می‌کنند، مرتباً بیانیه می‌دهند و مصلحت نظام را رعایت نمی‌کنند... این شکایت در واقع هشداری است برای این آقایان که بیش از این همانند آنچه در روز قدس کردند، به التهاب دامن نزنند.» قابل توجه آن‌که روز گذشته محسنی اژه‌ای، دادستان کل کشور، هم‌زمان با بیان سخنان جدید رهبری، از اعلام وصول این شکایت علیه موسوی و کروبی خبر می‌دهد.

با تکیه بر شواهد پیش گفته، و عطف به مستنداتی که در سط‌رهای پیشین مورد اشاره قرار گرفت، می‌توان با استفاده از «برهان خلف» به این ارزیابی رسید که «جنبش سبز» همچنان زنده و جاری، و صدالبته توانمند و تاثیرگذار در متن جامعه مدنی ایران، و بطن لایه‌های اجتماعی (به‌ویژه طبقه متوسط مدرن) فعال است و خودنمایی می‌کند. اگر جز این بود، به هیچ‌‍‌یک از اظهارنظرها و اقدامات و هشدارهای اشاره شده، نیازی نبود. دیدگاه‌ها و واکنش‌های پیش‌گفته (که جملگی از سوی برخی از مهم‌ترین شخصیت‌های حقوقی نظام سیاسی و نیز شخصیت‌های حقیقی همسو با اقتدارگرایان ابراز شده است) آشکارا نشان از حرکت بالنده و حضور فعال و موثر جنبش سبز در تحولات سیاسی _ اجتماعی ایران امروز دارد. و این، برای «سبزها» موجب بسی امیدواری‌ها است: تداوم «قدرت»مند جنبش اعتراضی و مدنی پویا ذیل «راه سبز امید».

مرتضی کاظمیان